Đông Phương Thần Thánh Đế Quốc
Chương 42: GIÁO HÓA VÀ LỊCH PHÁP
Giang Hoài Ngọc
20/03/2013
Ngoài vấn đề tiền tệ và tôn giáo, việc giáo hóa cũng có nhiều tiến triển. Trải qua gần 10 năm cố gắng, kể từ thời kỳ còn ở Tư Dung hành doanh, sự nghiệp giáo hóa của Đế quốc giờ đây đã rất phát triển. Giang Phong cũng quan niệm rằng “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”, nên rất quan tâm đến việc bồi dưỡng hiền tài. Giang Phong không đánh giá cao thiên tài, nhân tài, bởi “có tài mà không có đức cũng là người vô dụng”. Chỉ có hiền tài là cần được đề cao.
Theo quan niệm phương đông, thiên tài là bậc thấp nhất, hiền tài mới là bậc cao nhất của những người tài giỏi. Các vua thời xưa thường cho treo bảng cầu hiền, tức là cầu hiền tài (Bác Hồ sau Cách Mạng Tháng Tám cũng có cầu hiền). Những người tài giỏi được phân cấp như sau :
1. Thiên tài : là những người có thiên phú, mới sinh ra đã có tài năng đặc biệt, khi còn nhỏ được gọi là thần đồng. Có điều rất ít thần đồng phát triển được tài năng của mình cho đến lớn. Đặc biệt, đa số thiên tài tính cách khác người, rất khó gần gũi.
2. Địa tài : là những người không có thiên phú, nhưng nhờ cần cù cố gắng, ham học hỏi, nên rèn luyện được tài năng, còn gọi là ‘chân tài thực học’. Những người này được coi trọng hơn thiên tài. Có điều, địa tài không có thiên phú, nên thành tựu bị giới hạn.
3. Nhân tài : là người gồm đủ thiên tài và địa tài. Đã có thiên phú, lại cố gắng học hỏi, tất thành tựu phi thường. Xưa nay vẫn có quan niệm : nhân tài một phần nhờ thiên phú, chín phần nhờ mồ hôi; hay “bác học không có nghĩa là ngừng học”.
4. Lương tài : nhân tài là chỉ người có tài năng đặc biệt về một lĩnh vực nào đó, chưa hẳn có ích. Ví dụ như người giỏi việc cướp của giết người, cũng kể là có tài năng. Chỉ những nhân tài mà làm việc có ích cho xã hội mới được xem là lương tài. Người “có tài mà không có đức là người vô dụng”. Lương tài mới hữu dụng.
5. Hiền tài : lương tài đồng thời là hiền nhân, được gọi là hiền tài, là “nguyên khí của quốc gia”.
Để bồi dưỡng hiền tài, Giang Phong rất coi trọng việc giáo hóa. Từ Thái Học Viện ban đầu, đã phát triển thành một hệ thống trường học trải khắp các quận huyện. Thậm chí nhiều thôn trấn còn mở lớp học, do những người biết chữ dạy lại cho những người chưa biết chữ. Để khuyến khích việc giáo hóa, Giang Phong còn đặt ra nhiều ưu đãi cho những người nói được tiếng Việt, hay đọc viết được Thiên tự. Các thầy đồ, giáo sư cũng được đãi ngộ cao. Có điều, thầy đồ và giáo sư của Đế quốc không giống nho gia bên Tàu, chỉ dạy chữ, rồi làm thơ viết văn, “bãi truất bách gia, độc tôn nho thuật”, mà đều thông thạo toán thuật, kỹ nghệ. Ở Đế quốc, “bách gia tranh minh”, bách nghệ đều được coi trọng như nhau. Tuy vậy, trên thực tế vẫn có phân biệt, do ảnh hưởng tư tưởng của Giang Phong, nho sinh dài lưng tốn vải, nên nho gia có địa vị kém nhất, thua cả thương nhân. Tư tưởng nho gia có lợi cho việc ngu dân, ổn định nền thống trị. Nhưng Giang Phong không cần, mà cũng không muốn ngu dân. Nếu không đã không tổ chức hệ thống trường lớp khắp cả các quận huyện thôn trấn, đẩy mạnh việc giáo hóa trong toàn Đế quốc.
Có thể nói, so với các nơi khác trên thế giới lúc bấy giờ, Đế quốc có tỷ lệ người biết chữ cao nhất. Ở Trung Hoa thì khỏi cần nói, các triều đại đều ‘độc tôn nho thuật’, thực hiện chính sách ngu dân. Ở Ấn Độ, do ảnh hưởng của Ấn Độ giáo (tiền thân là Bà La Môn giáo), sự phân chia 4 giai cấp rất rõ rệt, 2 tầng lớp dưới chiếm đại đa số dân chúng, và hầu như đều mù chữ. Còn ở phương Tây, lúc này đang trong thời kỳ đêm dài Trung Cổ, 1 nghìn năm đen tối.
Lịch pháp ở Đế quốc cũng sử dụng lịch âm theo kiểu phương đông (thật ra là Âm dương lịch, bởi vì có tính đến cả mặt trời và mặt trăng, nên mới có tháng nhuận), nhưng Giang Phong không cho sử dụng cách tính niên đại theo kiểu các triều đại phong kiến lúc bấy giờ, như Vĩnh Lạc nguyên niên, Vĩnh Lạc đệ thập niên, … của Minh triều, hay Thánh Nguyên nguyên niên của Hồ Quý Ly, Thiệu Thành nguyên niên, Khai Đại đệ ngũ niên, … của Hồ Hán Thương. Cách tính như thế rất phiền phức, khó nhớ, khó tính. Chẳng hạn từ Thánh Nguyên nguyên niên (năm Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần, mở đầu nhà Hồ) cho đến Khai Đại đệ ngũ niên (năm mà Hồ Quý Ly và Hồ Hán Thương bị quân Minh bắt, nhà Hồ diệt vong) là bao nhiêu năm. Nếu không nhớ lịch sử thì làm sao tính ra.
Thánh Nguyên nguyên niên (1400, Hồ Quý Ly chỉ làm vua 1 năm, rồi nhường ngôi cho con mà làm Thái Thượng Hoàng), Thiệu Thành nguyên niên (1401), Thiệu Thành đệ nhị niên (1402), Khai Đại nguyên niên (1403), Khai Đại đệ nhị niên (1404), … Khai Đại đệ ngũ niên (1407). Tính ra nhà Hồ kéo dài gần 8 năm.
Tính toán kiểu đó quá khó khăn và phiền phức, do đó Giang Phong không đặt niên hiệu, mà cho sử dụng Giang lịch, tức lịch của Giang tộc. Tây lịch tính năm bắt đầu là Công nguyên, tức là năm chúa Jesu giáng sinh, Công giáo ra đời. Giang lịch của Giang Phong tính năm bắt đầu là khởi nguyên của văn hóa Thục sơn. Chỉ có điều Giang Phong không biết nền văn hóa Thục sơn chính thức khởi nguyên vào năm nào, nên lấy tượng trưng, kể đến năm Giang Phong xuyên việt là 3 vạn 9.500 năm. Tức là năm nay, năm Tân Mão (1411) là Giang lịch năm thứ 3 vạn 9.513, thật là nghe rất oai. Giang Phong là thần, lời của Giang Phong cũng là thần dụ. Mọi người đều xem năm Giang lịch nguyên niên là năm mà Giang tộc dựng nghiệp, truyền đến lúc này đã gần 4 vạn năm.
Ngoài ra, trải qua gần 10 năm nghiên cứu, các thuật sĩ ở Thái Học Viện cũng đã chế tạo thành công Khai hoa đạn theo yêu cầu của Giang Phong, tuy còn nhiều hạn chế, nhưng cũng đã là một bước tiến vượt bậc. Nguyên lý của Khai hoa đạn là sử dụng viên đạn rỗng, bên trong chứa hỏa dược và các mảnh sắt bén nhọn, có dây cháy chậm nối với bên ngoài. Khi điểm hỏa thần công đại pháo, dây cháy chậm cũng được điểm hỏa, cháy dần vào bên trong. Bọn họ hiện chỉ có thể khống chế thời gian cháy chậm khoảng từ 3 đến 5 giây. Do đó phạm vi oanh kích của Khai hoa đạn chỉ vào khoảng 1 dặm đến 2 dặm (tức từ 400 đến 800 mét). Với nguyên lý này, nếu bắn quá xa, khi dây cháy chậm cháy hết, dù chưa đến mục tiêu, Khai hoa đạn vẫn nổ trên không trung; còn nếu bắn quá gần, dây cháy chậm chưa cháy hết, thì dù đến mục tiêu, Khai hoa đạn vẫn chưa nổ. Tuy bị hạn chế như vậy, nhưng Giang Phong cũng rất hài lòng, khen thưởng chúng thuật sĩ, bảo bọn họ cố gắng cải tiến thêm; đồng thời truyền lệnh cho Xưởng quân khí chế tạo thật nhiều Khai hoa đạn.
Năm nay, ở ngoài Đại Việt cũng là lúc Minh triều sai Trương Phụ dẫn quân sang tiếp viện cho Mộc Thạnh để đánh dẹp quân khởi nghĩa của Trùng Quang Đế. Giang Phong ngại mang tiếng, không muốn can thiệp vào công việc của họ Trần (Giản Định Đế và Trùng Quang Đế đều đa nghi), nên chuyển sự chú ý sang phía nam và phía tây.
Phía nam các xứ Java và Bali có một hòn đảo rất lớn (Úc Đại Lợi hay châu Úc), nằm cách quận Timor của tỉnh Bali chỉ 1.200 dặm (tức 480 kilômét), trên đảo cư dân thưa thớt. Sau nhiều năm thăm dò, Giang Phong đã phái Hạm đội đến đấy, xây dựng các khu định cư đầu tiên. Trên đảo có nhiều mỏ quặng và đồng cỏ, thích hợp phát triển khai khoáng và chăn nuôi. Đảo này được Giang Phong đặt tên là Minh Châu, vì cư dân quá ít, chưa đặt quận huyện, tạm thời do triều đình trực tiếp quản lý.
Phía đông tỉnh Bali có một hòn đảo lớn tương đương đảo Puni (đảo New Guinea, diện tích 786.000 kilômét vuông), sau nhiều năm quấy nhiễu, Giang Phong đã cho sát nhập hẳn vào Đế quốc, đặt làm 9 tỉnh : Đông An, Đông Anh, Đông Ba, Đông Bình, Đông Cơ, Đông Cương, Đông Hà, Đông Hiệp, Đông Hưng. Dân cư trên đảo cũng ước 100 vạn, nhưng vì còn quá lạc hậu, vẫn còn sống theo kiểu bộ lạc, cởi trần đóng khố, săn bắn hái lượm, nên chỉ mới đặt tỉnh, chưa đặt quận huyện, chờ giáo hóa dần dần. Khi nào dân bản địa đạt đến mức văn minh cần thiết thì mới thiết lập quận huyện.
Vấn đề hai xứ đó chỉ là chuyện nhỏ, không quan trọng lắm. Vấn đề ưu tiên của Đế quốc lúc bấy giờ là việc ở xứ Tích Lan, phía tây bắc hải đồn An Đạt Man.
Tích Lan, còn gọi là Ceylon hay Sri Lanka, là một hòn đảo nằm cách khoảng 31 kilômét ngoài khơi bờ biển phía nam Ấn Độ. Sri Lanka luôn là một cảng biển và là đầu mối thương mại quan trọng giữa phương đông và phương tây. Các thương thuyền từ các xứ Ả Rập, Ba Tư, Miến Điện, Thái, Mã Lai, Java, cũng như các vùng khác ở Nam Dương ngày càng lui tới đây đông hơn. Nửa phía bắc của Tích Lan lúc này đang do Vương triều Vijayanagara (tên đầy đủ là Vijayanagara Sāmrājyamu, còn được gọi là Vương quốc Bisnaga) ở nam Ấn Độ kiểm soát, do tiểu vương Aryacakravarti cai quản. Nửa phía nam là lãnh thổ của tiểu quốc Raigama, do tiểu vương Vira Alakesvara cai quản. Trong lịch sử, vị tiểu vương này có xung đột với Trịnh Hòa năm 1409, rồi bị bắt giải về Kim Lăng, sau được thả về, nhưng buồn bực mà qua đời vào năm nay (1411), sang năm sau thì tiểu quốc Raigama bị tiểu quốc Kotte thay thế. Có điều, Trịnh Hòa đã tử trận ở Chiêm Thành mấy năm trước, nên vị tiểu vương này giờ đây vẫn còn làm vua rất vui vẻ ở Raigama.
Theo quan niệm phương đông, thiên tài là bậc thấp nhất, hiền tài mới là bậc cao nhất của những người tài giỏi. Các vua thời xưa thường cho treo bảng cầu hiền, tức là cầu hiền tài (Bác Hồ sau Cách Mạng Tháng Tám cũng có cầu hiền). Những người tài giỏi được phân cấp như sau :
1. Thiên tài : là những người có thiên phú, mới sinh ra đã có tài năng đặc biệt, khi còn nhỏ được gọi là thần đồng. Có điều rất ít thần đồng phát triển được tài năng của mình cho đến lớn. Đặc biệt, đa số thiên tài tính cách khác người, rất khó gần gũi.
2. Địa tài : là những người không có thiên phú, nhưng nhờ cần cù cố gắng, ham học hỏi, nên rèn luyện được tài năng, còn gọi là ‘chân tài thực học’. Những người này được coi trọng hơn thiên tài. Có điều, địa tài không có thiên phú, nên thành tựu bị giới hạn.
3. Nhân tài : là người gồm đủ thiên tài và địa tài. Đã có thiên phú, lại cố gắng học hỏi, tất thành tựu phi thường. Xưa nay vẫn có quan niệm : nhân tài một phần nhờ thiên phú, chín phần nhờ mồ hôi; hay “bác học không có nghĩa là ngừng học”.
4. Lương tài : nhân tài là chỉ người có tài năng đặc biệt về một lĩnh vực nào đó, chưa hẳn có ích. Ví dụ như người giỏi việc cướp của giết người, cũng kể là có tài năng. Chỉ những nhân tài mà làm việc có ích cho xã hội mới được xem là lương tài. Người “có tài mà không có đức là người vô dụng”. Lương tài mới hữu dụng.
5. Hiền tài : lương tài đồng thời là hiền nhân, được gọi là hiền tài, là “nguyên khí của quốc gia”.
Để bồi dưỡng hiền tài, Giang Phong rất coi trọng việc giáo hóa. Từ Thái Học Viện ban đầu, đã phát triển thành một hệ thống trường học trải khắp các quận huyện. Thậm chí nhiều thôn trấn còn mở lớp học, do những người biết chữ dạy lại cho những người chưa biết chữ. Để khuyến khích việc giáo hóa, Giang Phong còn đặt ra nhiều ưu đãi cho những người nói được tiếng Việt, hay đọc viết được Thiên tự. Các thầy đồ, giáo sư cũng được đãi ngộ cao. Có điều, thầy đồ và giáo sư của Đế quốc không giống nho gia bên Tàu, chỉ dạy chữ, rồi làm thơ viết văn, “bãi truất bách gia, độc tôn nho thuật”, mà đều thông thạo toán thuật, kỹ nghệ. Ở Đế quốc, “bách gia tranh minh”, bách nghệ đều được coi trọng như nhau. Tuy vậy, trên thực tế vẫn có phân biệt, do ảnh hưởng tư tưởng của Giang Phong, nho sinh dài lưng tốn vải, nên nho gia có địa vị kém nhất, thua cả thương nhân. Tư tưởng nho gia có lợi cho việc ngu dân, ổn định nền thống trị. Nhưng Giang Phong không cần, mà cũng không muốn ngu dân. Nếu không đã không tổ chức hệ thống trường lớp khắp cả các quận huyện thôn trấn, đẩy mạnh việc giáo hóa trong toàn Đế quốc.
Có thể nói, so với các nơi khác trên thế giới lúc bấy giờ, Đế quốc có tỷ lệ người biết chữ cao nhất. Ở Trung Hoa thì khỏi cần nói, các triều đại đều ‘độc tôn nho thuật’, thực hiện chính sách ngu dân. Ở Ấn Độ, do ảnh hưởng của Ấn Độ giáo (tiền thân là Bà La Môn giáo), sự phân chia 4 giai cấp rất rõ rệt, 2 tầng lớp dưới chiếm đại đa số dân chúng, và hầu như đều mù chữ. Còn ở phương Tây, lúc này đang trong thời kỳ đêm dài Trung Cổ, 1 nghìn năm đen tối.
Lịch pháp ở Đế quốc cũng sử dụng lịch âm theo kiểu phương đông (thật ra là Âm dương lịch, bởi vì có tính đến cả mặt trời và mặt trăng, nên mới có tháng nhuận), nhưng Giang Phong không cho sử dụng cách tính niên đại theo kiểu các triều đại phong kiến lúc bấy giờ, như Vĩnh Lạc nguyên niên, Vĩnh Lạc đệ thập niên, … của Minh triều, hay Thánh Nguyên nguyên niên của Hồ Quý Ly, Thiệu Thành nguyên niên, Khai Đại đệ ngũ niên, … của Hồ Hán Thương. Cách tính như thế rất phiền phức, khó nhớ, khó tính. Chẳng hạn từ Thánh Nguyên nguyên niên (năm Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần, mở đầu nhà Hồ) cho đến Khai Đại đệ ngũ niên (năm mà Hồ Quý Ly và Hồ Hán Thương bị quân Minh bắt, nhà Hồ diệt vong) là bao nhiêu năm. Nếu không nhớ lịch sử thì làm sao tính ra.
Thánh Nguyên nguyên niên (1400, Hồ Quý Ly chỉ làm vua 1 năm, rồi nhường ngôi cho con mà làm Thái Thượng Hoàng), Thiệu Thành nguyên niên (1401), Thiệu Thành đệ nhị niên (1402), Khai Đại nguyên niên (1403), Khai Đại đệ nhị niên (1404), … Khai Đại đệ ngũ niên (1407). Tính ra nhà Hồ kéo dài gần 8 năm.
Tính toán kiểu đó quá khó khăn và phiền phức, do đó Giang Phong không đặt niên hiệu, mà cho sử dụng Giang lịch, tức lịch của Giang tộc. Tây lịch tính năm bắt đầu là Công nguyên, tức là năm chúa Jesu giáng sinh, Công giáo ra đời. Giang lịch của Giang Phong tính năm bắt đầu là khởi nguyên của văn hóa Thục sơn. Chỉ có điều Giang Phong không biết nền văn hóa Thục sơn chính thức khởi nguyên vào năm nào, nên lấy tượng trưng, kể đến năm Giang Phong xuyên việt là 3 vạn 9.500 năm. Tức là năm nay, năm Tân Mão (1411) là Giang lịch năm thứ 3 vạn 9.513, thật là nghe rất oai. Giang Phong là thần, lời của Giang Phong cũng là thần dụ. Mọi người đều xem năm Giang lịch nguyên niên là năm mà Giang tộc dựng nghiệp, truyền đến lúc này đã gần 4 vạn năm.
Ngoài ra, trải qua gần 10 năm nghiên cứu, các thuật sĩ ở Thái Học Viện cũng đã chế tạo thành công Khai hoa đạn theo yêu cầu của Giang Phong, tuy còn nhiều hạn chế, nhưng cũng đã là một bước tiến vượt bậc. Nguyên lý của Khai hoa đạn là sử dụng viên đạn rỗng, bên trong chứa hỏa dược và các mảnh sắt bén nhọn, có dây cháy chậm nối với bên ngoài. Khi điểm hỏa thần công đại pháo, dây cháy chậm cũng được điểm hỏa, cháy dần vào bên trong. Bọn họ hiện chỉ có thể khống chế thời gian cháy chậm khoảng từ 3 đến 5 giây. Do đó phạm vi oanh kích của Khai hoa đạn chỉ vào khoảng 1 dặm đến 2 dặm (tức từ 400 đến 800 mét). Với nguyên lý này, nếu bắn quá xa, khi dây cháy chậm cháy hết, dù chưa đến mục tiêu, Khai hoa đạn vẫn nổ trên không trung; còn nếu bắn quá gần, dây cháy chậm chưa cháy hết, thì dù đến mục tiêu, Khai hoa đạn vẫn chưa nổ. Tuy bị hạn chế như vậy, nhưng Giang Phong cũng rất hài lòng, khen thưởng chúng thuật sĩ, bảo bọn họ cố gắng cải tiến thêm; đồng thời truyền lệnh cho Xưởng quân khí chế tạo thật nhiều Khai hoa đạn.
Năm nay, ở ngoài Đại Việt cũng là lúc Minh triều sai Trương Phụ dẫn quân sang tiếp viện cho Mộc Thạnh để đánh dẹp quân khởi nghĩa của Trùng Quang Đế. Giang Phong ngại mang tiếng, không muốn can thiệp vào công việc của họ Trần (Giản Định Đế và Trùng Quang Đế đều đa nghi), nên chuyển sự chú ý sang phía nam và phía tây.
Phía nam các xứ Java và Bali có một hòn đảo rất lớn (Úc Đại Lợi hay châu Úc), nằm cách quận Timor của tỉnh Bali chỉ 1.200 dặm (tức 480 kilômét), trên đảo cư dân thưa thớt. Sau nhiều năm thăm dò, Giang Phong đã phái Hạm đội đến đấy, xây dựng các khu định cư đầu tiên. Trên đảo có nhiều mỏ quặng và đồng cỏ, thích hợp phát triển khai khoáng và chăn nuôi. Đảo này được Giang Phong đặt tên là Minh Châu, vì cư dân quá ít, chưa đặt quận huyện, tạm thời do triều đình trực tiếp quản lý.
Phía đông tỉnh Bali có một hòn đảo lớn tương đương đảo Puni (đảo New Guinea, diện tích 786.000 kilômét vuông), sau nhiều năm quấy nhiễu, Giang Phong đã cho sát nhập hẳn vào Đế quốc, đặt làm 9 tỉnh : Đông An, Đông Anh, Đông Ba, Đông Bình, Đông Cơ, Đông Cương, Đông Hà, Đông Hiệp, Đông Hưng. Dân cư trên đảo cũng ước 100 vạn, nhưng vì còn quá lạc hậu, vẫn còn sống theo kiểu bộ lạc, cởi trần đóng khố, săn bắn hái lượm, nên chỉ mới đặt tỉnh, chưa đặt quận huyện, chờ giáo hóa dần dần. Khi nào dân bản địa đạt đến mức văn minh cần thiết thì mới thiết lập quận huyện.
Vấn đề hai xứ đó chỉ là chuyện nhỏ, không quan trọng lắm. Vấn đề ưu tiên của Đế quốc lúc bấy giờ là việc ở xứ Tích Lan, phía tây bắc hải đồn An Đạt Man.
Tích Lan, còn gọi là Ceylon hay Sri Lanka, là một hòn đảo nằm cách khoảng 31 kilômét ngoài khơi bờ biển phía nam Ấn Độ. Sri Lanka luôn là một cảng biển và là đầu mối thương mại quan trọng giữa phương đông và phương tây. Các thương thuyền từ các xứ Ả Rập, Ba Tư, Miến Điện, Thái, Mã Lai, Java, cũng như các vùng khác ở Nam Dương ngày càng lui tới đây đông hơn. Nửa phía bắc của Tích Lan lúc này đang do Vương triều Vijayanagara (tên đầy đủ là Vijayanagara Sāmrājyamu, còn được gọi là Vương quốc Bisnaga) ở nam Ấn Độ kiểm soát, do tiểu vương Aryacakravarti cai quản. Nửa phía nam là lãnh thổ của tiểu quốc Raigama, do tiểu vương Vira Alakesvara cai quản. Trong lịch sử, vị tiểu vương này có xung đột với Trịnh Hòa năm 1409, rồi bị bắt giải về Kim Lăng, sau được thả về, nhưng buồn bực mà qua đời vào năm nay (1411), sang năm sau thì tiểu quốc Raigama bị tiểu quốc Kotte thay thế. Có điều, Trịnh Hòa đã tử trận ở Chiêm Thành mấy năm trước, nên vị tiểu vương này giờ đây vẫn còn làm vua rất vui vẻ ở Raigama.
Bạn đang đọc truyện trên: Dtruyen.com
